Der untergang meebeleeft

Hitler zou te menselijk zijn gespeeld, nou daar heb ik weinig van gemerkt. Hij krijgt een gezicht dat wel, en stem. Hij blijkt en mens met een trillende hand. Maar daar houdt het in de film wel bij op. Van al wat menselijks is aan hem blijft niets over. Hij sleurt zijn volk mee de afgrond in en wenst zijn lot ook wanneer het misgaat te delen met zijn mensen. In het zinkende schip is hij de eerste die afhaakt en alle zin voor realiteit verliest. Wat mij erg bezighield was het lot van de Berliners die uiteindelijk aan de oostzijde nog 40 jaar in arrenmoede geleefd hebben, na alles wat ze al hadden moeten meemaken. De rol van de Russen, wat was er gebeurt als de Amerikanen niet waren gekomen, waren we nu dan een soort Baltische staat? Of had het arische ras het gered? Ik weet er allemaal te weinig van, maar vrolijk stemde mij die film niet. De onmacht om die man terzijde te schuiven vind ik ook nog altijd fascinerend. En dan de slotzin stemt tot nadenken. Wanneer grijp je in, kom je in verzet, ben je geen verrader maar een verdediger, beschermer van de mensheid. Als je eenmaal in een waanwereld verzeild raakt lijkt er geen terug. Je ziet de voorbeelden nog heden ten dagen.