Geert Mak was te gast bij een literair genootschap in Amersfoort. Vele fans, vooral van zijn historisch werk een behoorlijk belegen en belezen gezelschap dat het kleine bijgebouw van de Flint vulde. Mak is in het nieuws, omdat hij een zeer succesvol boekenverkoper en mede-uitgever is en juist zich gemengd heeft in het debat met zijn pamflet: “gedoemd tot kwetsbaarheid”.En interviewer leidde Mak door zijn oeuvre. Bekend met Jorwerd, het leest makkelijk weg, maar was weerbarstig om te schrijven. Mak heeft grote moeite met de lijnen die de historie met de toekomst verbinden. Een Jorwerdse boer die hij laatst nog sprak, zei: “het is allemaal veel comfortabeler geworden, maar er is geen barst meer aan”. Het is geen rede om nostalgisch te doen, maar wel een rede om stil te staan bij de huidige tijd. Het is niet vreemd dat er heel wat mensen zich onwennig voelen hetgeen het risico inhoud voor politieke nostalgie en nog veel ergere ideeën.
Over “De eeuw van zijn vader”, waarin hij aan de hand van familie overleveringen de geschiedenis van de 20ste eeuw luchtigjes doorexerceert, zei hij, dat veel mensen voor het eerst contact maakten met het calvinistische verleden. Een stagiaire deed hem zelfs versteld staan toen ze zei dat ze nog nooit van de eerste wereldoorlog had gehoord. “Er is iets mis met ons geschiedenis onderwijs was zijn conclusie”. “Ik heb een aantal gruwelijke fouten gemaakt, bij nader inzien, maar die zijn inmiddels allemaal rechtgezet gelukkig.”
De populariteit van de pil Europa verbaasde iedereen en niet in de laatste plaats hemzelf. Hij verdiende een fortuin aan een geschiedenisboek dat zelfs op de campings favoriet bleek bij vooral heren van middelbare leeftijd. Waarom: Een nieuw patriottisch gevoel, hier heb ik overigens zelf niks mee, omdat ook de zwarte bladzijden niet vergeten mogen worden. Tweede reden is de behoefte aan wortels en identiteit, multiculturele nostalgie, hij noemt het de wens om achteruitlopend de toekomst in te gaan. Last but not least: de gaten in de kennis, omdat het onderwijs meer het accent licht op het ontwikkelen van vaardigheden.
Tot slot kwam natuurlijk zijn pamflet aan de orde. Geschreven vanuit een journalistieke traditie (zijn oude stiel, Groene Amsterdammer / NRC handelsblad) Wat hem erg hoog zit is het feit dat de huidige politieke macht angst een kans geeft: terror-isme is gebaseerd op het zaaien van angst en die zin is Mohammed B. perfect geslaagd in zijn missie. Juist in Nederland is de angst toegenomen, hetgeen in het buitenland verbaasde reacties oproept: “Wat is daar in hemelsnaam aan de hand”. De reactie had hij verwacht, maar hij had gehoopt dat het meer over de strekking zou gaan dan de details en op de man spelen. Hijzelf heeft ook moeite met afstand nemen van wat er gebeurt is, maar vond toch dat hij het moest schrijven. Het is een treffend boekje geworden, de historische context is grappig bedoeld. Het is een pamflet, met een beperkte houdbaarheid. Een signaal van iemand die gespecialiseerd is in het kijken naar oorzaak en gevolgen in een historische context. De parallel met Servië en het Derde Rijk zijn illustrerend en overtuigend maar niet bedoeld als profetie, in tegendeel. Nederland voldoet niet aan de omstandigheden die de voedingsbodem vormen voor desastreuze effecten: weinig armoede, geen gefrustreerde soldaten. We moeten wel rekening houden met 20% ultra of neo-rechtste stemmers.
Hij verhaalde dat de titel door de secretaresse is verzonnen, er was nog geen voor handen. “Kwetsbaarheid is je kracht” betoogde hij en het woordje gedoemd is dan ook niet bedoeld als onafwendbaar onheil, maar meer als logisch gevolg.
Ik heb ook maar geprobeerd in het woud een paadje te hakken” relativeerde hij het snelweglezend boekje. Ik moest het schrijven, het was wederom niet eenvoudig, pijnlijk, ik wilde me er liever niet mee bezighouden. Het is meer gène dan woede dat me boekje deed schrijven, een vingerwijzing een waarschuwing maar ik heb er het volste vertrouwen in dat we ermee zullen weten om te gaan. Dat stelde me toch wel op mijn geMak.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten