Gelovigen, uit de Volkskrant 8 maart.

Vertrouwen in Amerikaans leiderschap maakt blind

NOG STEEDS geloven sommige Europeanen in de goede bedoelingen van de Amerikanen. Zij menen dat de Verenigde Staten ons aller steun verdienen om de wereld te ontdoen van slechte dictators en hun massavernietigingswapens. Zij vinden de goede band met de VS zoveel waard, dat ze bereid zijn achter elke Amerikaanse president aan te lopen, waarheen hij hen ook leidt.
Dat geloof krijgt geen knauw wanneer een Amerikaanse topmilitair als de vorige NAVO-bevelhebber Wesley Clark zich zorgen maakt over de oorlog in Irak en over het gebrek aan steun bij traditionele bondgenoten in de NAVO en de Verenigde Naties. ‘We hebben ze voor het blok gezet’, zegt Clark. Nietwaar, dat was leiderschap, getuigt de gelovige.

Zijn devotie loopt geen deuk op als de Amerikaanse leiders niet duidelijk kunnen maken waarom er oorlog gevoerd moet worden. Eerst ging het om de strijd tegen het terrorisme, vervolgens om massavernietigingswapens, en nu om de ‘opbouw van de democratie’ in het Midden-Oosten. Maakt niet uit, want de Amerikanen tonen leiderschap.

Het geloof blijft ongeschokt wanneer de Britse geheime dienst ‘bewijzen’ voor het bestaan van Iraakse massavernietigingswapens blijkt te hebben overgeschreven uit een wetenschappelijk werkje van tien jaar oud. Het vertrouwen blijft even groot wanneer de belangrijkste onderzoeker van nu, VN-diplomaat Blix, in de Veiligheidsraad, korte metten maakt met het door de Amerikanen aangedragen bewijsmateriaal.
Dat de Amerikanen ondertussen de ene internationale afspraak na de andere met voeten treden, maakt de ware gelovige niets uit. Het ABM-verdrag, dat de ontwikkeling van antiraketraketten verbiedt, het Kyoto-verdrag tegen de broeikasgassen, de frustratie van het internationaal strafhof in Den Haag: de VS kunnen hun gang gaan, vinden de gelovigen, want ‘dat getuigt van leiderschap’.

Voor zover de Amerikanen al enige steun krijgen van andere landen, mogen ze die best kopen - daar is niks mis mee, want omkoping is een gangbare diplomatieke praktijk, die al bestaat zolang internationale relaties bestaan. Dat zo dollars in de plaats komen van de ratio en de portemonnee het wint van de moraliteit, is voor de gemeenschap van gelovigen niet relevant.

En zoals elke religieuze commune, heeft ook deze een vijand nodig. De boze dictator alleen volstaat niet; nee, de ware vijand is een wolf in schaapskleren, degene die zich voordoet als vriend maar feitelijk een verrader is.

Het ‘oude Europa’ is een perfecte kandidaat voor deze rol. Dit Europa weigert de realiteiten en de gevaren van de moderne tijd onder ogen te zien. Het oude Europa leidt niet, maar pleegt obstructie. Het oude Europa heeft geen ideeën en geen lef. Het oude Europa teert op vergane glorie en heeft geen toekomst. De toekomst is aan het nieuwe Europa en aan de andere volgelingen van de Verenigde Staten.

Wat die toekomst waard is, weten ze in Afghanistan inmiddels ook. De Afghanen realiseren zich dat de Amerikaanse beloften ongeveer zoveel waard zijn als die in een wasmiddelenreclame.

De ware gelovigen verdedigen hun vertrouwen met de hardnekkige overtuiging van de leden van een bedreigde sekte. Tegen beter weten in houden ze vol dat de oorlog in Irak werkelijk noodzakelijk is. Maar in Europa verliezen ze het pleit.

Zelfs een enkele Britse diplomaat, die toch als een hogepriester het geloof zou moeten verkondigen, laat in privégesprekken doorschemeren grote twijfels te koest ren over de wijsheid van het beleid van zij regering, de belangrijkste profeet van de Amerika-vooruit-doctrine.

Woensdag sloten Duitsland, Frankrijk e Rusland de handen ineen. ‘Wij zullen geel resolutie laten passeren die het gebruik van geweld autoriseert’, zeiden de drie. Om er een adem aan toe te voegen dat het beleid van president Bush inzake het hele Middel Oosten, niet alleen Irak maar ook omtrent Israël en de Palestijnen, ondeugdelijk is. Het was de luidste ‘nee’ die in een halve eeuw tijd over de Atlantische Oceaan is gestuurd.

Tjonge. Een prachtige kans om het terrorisme echt een klap toe te brengen in de eendrachtigste internationale coalitie ooit gesmeed na 11 september 2001, is om zee geholpen. Aan wie zou dat nou liggen? Aan het laffe, afwachtende, oude Europa met zijn profiteurgedrag? Of aan het moedige optreden van de Amerikaanse president, aan wiens hand de wereld een zonnige toekomst zonder dictators en massavernietigingswapens tegemoet wandelt?


Geert-Jan Bogaerts